ZIRNA (Education)
Hun nih kum kal
liam tira hin, manmasȋ thilṭûl hi ȃn dangin siamvaw zuizui ȃ chang a chang. Chû
dungzui chun, tûnhmȃ chun zirnȃ (education) hi ȃ poimaw chem a chang no homin, ȃ
dawtpû a loi chang ȃ chang. Zirnȃ hin hawinȃ a bawkȃ, ngaituahratnȃ ȃn pungtir.
Chun, kongtinrênga thlȋrsei theinȃ anên neitir ṭhin. Tûnlȃi khovêl dêk chu,
zirnȃ neiloihei ding chun thil kalhmang hawifia hi a harsatin, ȃn tak a chang.
Mȃleia chun, zirnȃ hi ngainatin, a zir hi theiloi chung homin ei tum fanfan
ding ȃ chang. Mȋhei ṭongin mo, ‘a pen is
mightier than the sword’ an ti. Ei hawithei aw dingin ei let chun, ‘Thiamna hi khandai be’nton hnêk homin ȃ
ngai’ eiti thei. Zirnȃ hi chintawk a nei naw-ȃ, zir hun ding kum bituk
(mimal dingin) hom a nei chuang no ȃ chang. Mihriam damsûng zongzongka hi zir
hun ȃ chang – ‘ei piangtȋr ȃṭangȃ ei thȋ hmȃka’. Ȋ-ȋhom changsia, mȃ thuziaka
‘zirnȃ’ chungchȃng sêchiar hi ‘khovêl thiamnȃ nih vȃrnȃ’ lampangȃ inzirna
inkawkȃ inzia a chang.
A hmasak chem
chun, zirnȃ rêngrêng hi, hlawsamnȃ (failure) nih hlawṭlingnȃ (success) hmangin
ei’n khȋ ṭhin. Changhomsiala, hlawsamnȃ nih hlawṭlingnȃ chaia zirnȃ inkhȋ hi
thil tlȃngkawmnȃ (concluding factor) a chang zoi rȋt no. Mȃ angka dên chun, ȃ
zirkapai inthok ding nih a zirloihei chu inthokloi ding thua innghat hom a dik
chuang no. Mȃ hnêk zawk chun, zirnȃ hi azen hrima thiltum nei ȃ chang ti ei
hawi a poimaw zawk. Mimalin ei zir rêngrêng hin, imo ki thaw awi? ki chang awi?
ȋ thû tlûkin mo ki zir awi? ti heihi zawnȃ ei nei a poimaw ȃ chang. Mȃ angka
chun, mimal vȃngsak intungna ding chai changloiin, hnam hmasawna huapȃ zir,
hmuntin kawltinȃ vȃntlȃng ni hawi khopȃ zir nih mȃ zirnȃ hmangȃ mȋ narȃnhei
chunga hamṭhaṭnȃ a tlung ȃ poimaw a chang.
Ȃn hninȃ chun,
ei zirnȃ leiin hun itenkȃ hnung chun insirnȃ hom a om ṭhinin, mȃnia inhmusitnȃ
hom a om ṭhin. Chun, chamnû champȃ hei vȃngsak hmasawnȃ-ȃ inzuknȃ hom ȃn piang
thei ṭhin. Changrochu, ei zirnȃ ei hawi chiangȃ, a tawpkhelrȋ ȃrȋ ei umzui ngam
chun, a rȃ insengloia om thei reng a chang no.
Mȃ thû hi ei Baibula chiang vȃikan Psalm ziaka hril a chang.
Ȃn thumnȃ chun,
hlawṭlingnȃ hi ȋ angkan mo nên khȋ? M.A/B.A/M.B.A/B.B.A/B.Com./B.Sc nih add. zoiȃ thoknȃ hmû? ei i zir awi in
dong rȋt? ȃn fûk fûknȃ zirzui raka vȃngsak intung thei? ei lungrilȃ a om hlen
ngêtngêt i tum? A thungnȃ diktak chu siartuhei tinin ei hawi kê ring. Hlawṭlingnȃ
hi huntawika sûnga chang thei, khêla hlawṭling dingin hun a dit sawt dap chȃng
hom a om ṭhin. Mȃ thû hi zirtupawl zongzongin chiang vaika ei hawi ȃ ngȃiin kê
hmû.
A tawp taka, ei
zirnȃ hin ei lung inthluk sia nih ei tui zawng tak a chang hi ȃ poimaw a chang.
‘Little knowledge is a dangerous thing’ ti homin ei zirnȃ hawi chiangkuangloi
manmasȋ an hrilfia ta ȃ chang. Mȃleia chun, ei zir rêngrêng hi a phor ei sua
kher (justification) hi a poimaw ȃ chang.
Comments
Post a Comment